Najuniverzalnije političke tradicije izmišljene u periodu 1870-1914. bile su dostignuće država. Međutim, uspon organizovanih masovnih pokreta koji su tražili poseban ili čak alternativan status u odnosu na državu, vodio je do sličnih razvojnih procesa. Neki od ovih pokreta, posebno politički katolicizam i različiti oblici nacionalizma bili su bolno svesni značaja rituala, ceremonije i mita, uključujući, naravno, i mitološku prošlost. Značaj izmišljenih tradicija je još izraženiji kada se (one) pojavljuju u racionalističkim pokretima koji su inače bili, može se reći, prema tim tradicijama prilično neprijateljski, i kojima je nedostajala serijski proizvedena simbolička i ritualna oprema. Zato najbolji način da se proučava njihovo pojavljivanje predstavlja jedan ovakav slučaj – slučaj socijalističkih radničkih pokreta.
Najvažniji međunarodni ritual takvih pokreta, 1. maj (1890.), spontano se razvio u iznenađujuće kratkom periodu. U početku, on je bio osmišljen kao jedan simultani jednodnevni štrajk i demonstracije sa zahtevom za osmočasovni radni dan, utvrđen na datum koji je već nekoliko godina povezivan sa ovim zahtevom u SAD. Izbor ovog datuma je svakako u Evropi prilično pragmatičan. On verovatno nije imao ritualni značaj u SAD gde je “Praznik rada” već bio ustanovljen krajem leta. Pretpostavlja se, ne bez osnova, da je on bio utvrđen tako da koincidira sa Danom kretanja, tradicionalnim datumom kojim su se završavali u govori o unajmljivanju radne snage u Njujorku i Pensilvaniji. Iako je ovo, kao i slični ugovorni periodi tamo gde se održavala tradicionalna evropska zemljoradnja, originalno predstavljalo deo simbolički ispunjenog godišnjeg ciklusa preindustrijske radne godine, njegova povezanost sa industrijskim proletarijatom bila je očigledno slučajna. Nikakva posebna forma demonstracija nije bila predviđena od strane nove radničke i socijalističke internacionale. Koncept radničkih svetkovina ne samo što nije pomenut u izvomoj odluci tog tela (1889. godine) nego su ga razni borbeni revolucionari aktivno odbacivali na ideološkim osnovama.
Ipak, izbor datuma tako snažno ispunjenog simbolizmom stare tradicije potvrdio se kao značajan, čak iako je – kao što Van Genep pretpostavlja – u Francuskoj antiklerikalizam radničkog pokreta pružio otpor uključivanju tradicionalnih narodnih praksi u njihovu proslavu Prvog maja. Od početka je ta prilika privlačila i apsorbovala ritualne i simboličke elemente, posebno one vezane za kvazireligijske ili numinozne proslave (“Maifeier”), što je predstavljalo praznik u oba smisla te reči (Engels, osvrčući se na njega kao na “demonstracije”, koristi izraz “Feier”, od 1893. godine. Adler je prepoznao ovaj element u Austriji od 1892, a Vandervelde u Belgiji od 1893. godine). Andrea Kosta je to koncizno izrazio za Italiju (1893. godine): “Katolici imaju Uskrs; stoga će radnici imati svoj sopstveni Uskrs.” Postoje takođe ređi osvrti na Vitsun. Neobično sinkretična prvomajska propoved iz Šarlroa (Belgija), preživljava od 1898. godine pod zajedničkim epigrafima “Proleteri svih zemalja ujedinite se” i ‘VoIite jedan drugog”.
Crvene zastave, jedini univerzalni simbol pokreta, od početka su bile prisutne, ali u više zemalja to je bilo i cveće: karanfil u Austriji, crvena (papirna) ruža u Nemačkoj, kupina i mak u Francuskoj, kao i glog, simbol obnove, koji je za kratko vreme usvojen, a zatim zamenjen, od sredine 1900-ih, đurđevkom, čije su asocijacije bile nepolitičke. Malo se zna o ovom jeziku cveća, koji je, sudeći takođe po prvomajskim pesmama u socijalističkoj književnosti, bio spontano povezan sa ovom prilikom. On je sigurno pogodio osnovnu notu Prvog maja, vremena, obnove, rasta, nade i radosti (setimo se devojke sa rascvetalom granom gloga, povezanoj u narodnom pamćenju sa pucnjavom u Furmijeu, Prvog maja 1891. godine). Podjednako, Prvi maj je igrao veliku ulogu u razvoju nove socijalističke ikonografije 1890-ih u kojima je, uprkos očekivanog naglaska na borbi, preovladavala nota nade, vere i dolaska svetlije budućnosti – često izražena metaforom posađene biljke.
Desilo se da je proslavljanje 1. maja inicirano u vreme izuzetnog rasta i ekspanzije u radničkim i socijalističkim pokretima mnogih zemalja, i svakako ne bi moglo da bude ustanovljeno u političkoj atmosferi koja je davala manje nade. Drevni simbolizam proleća, koji je sasvim slučajno povezan sa njim, u ranim 1890-im je savršeno odgovarao prilici. On je tako ubrzo bio transformisan u godišnju svetkovinu i obred velikog naboja. Godišnje ponavljanje uvedeno je da ispuni zahteve nižih slojeva. Time je originalni politički sadržaj tog trenutka – zahtev za osmočasovnim radnim danom – neizbežno skliznuo u pozadinu, da bi ustupio mesto sloganima koji su određene godine privlačili nacionalne radničke pokrete, ili češće, neodređenim tvrdnjama o prisutnosti radničke klase, ili još češće, na primer u mnogim latinskim zemljama, zajedničkom sećanju na “Čikaške mučenike“. Jedini originalni element koji je istrajavao, bio je, u mnogome simultani, internacionalizam demonstracija: u ekstremnom slučaju Rusije u 1917. godine, revolucionari su zapravo izneverili svoj sopstveni kalendar da bi proslavljali svoj 1. maj kad i ostatak sveta. I svakako, javna parada radnika kao klase činila je suštinu rituala. Bio je to, kako su komentatori zabeležili, čak i među radikalnim i revolucionarnim godišnjicama, jedini praznik koji bi se povezivao sa industrijskom radničkom klasom i ni sa jednom drugom; iako su – bar u Britaniji – posebne zajednice industrijskih radnika već pokazivale znake izmišljanja opštih kolektivnih predstavljanja sebe kao dela svojih radničkih pokreta. (Duramska rudarska svečanost je održana prvi put 1871. godine). Kao i svi takvi ceremonijali, to je bilo, ili je postalo, u osnovi porodično okupljanje u dob rom raspoloženju . Klasične političke demonstracije nisu obavezno bile ovakve. (Ovakav karakter mogao je još uvek da se vidi u takvim kasnije “izmišIjenim tradicijama” kao što su nacionalni festivali italijanskih komunističkih novina Unita). Kao i svi takvi festivali, i ovaj je kombinovao javno i privatno stvaranje dobrog raspoloženja i veselja sa potvrđivanjem lojalnosti pokretu koji je bio osnovni elemenat svesti radničke klase: govorništvo – u tim danima što duže to bolje, jer je dobar govor bio i inspiracija i zabava – zastave, bedževe, slogane i tako dalje. Najvažnije, ono je utvrđivalo prisustvo radničke klase kroz najosnovnije utvrđivanje njene moći: uzdržavanje od rada. Jer, paradoksalno, uspeh Prvog maja imao je tendenciju da bude proporcionalan svome povlačenju od konkretnih svakodnevnih aktivnosti pokreta. Taj uspeh je b io najveći tamo gde su aspiracije socijalista prevladale nad političkim realizmom i proračunom radničkih sindikata, koji su, kao u Nemačkoj i Britaniji, imali tendenciju da daju prednost demonstracijama prve nedelje u mesecu nad jednodnevnim štrajkom na Prvi maj svake godine. Viktor Adler osetljiv na raspoloženja austrijskih radnika, insistirao je na demonstrativnom štrajku, nasuprot savetu Kauckog, i kao posledica toga, austrijski Prvi maj dostigao je neobičnu snagu i odjek. Tako, kao što smo videli, Prvi maj nije u tolikoj meri formalno izmišljen od strane vođa pokreta, koliko je prihvaćen i institucionalizovan s njihove strane na inicijativu njihovih sledbenika.
Snaga nove tradicije bila je nesumnjivo poštovana od strane njenih protivnika. Hitler, sa svojim izoštrenim osećanjem za simbolizam, smatrao je poželjnim ne samo da uvrsti crvenu radničku zastavu, nego i Prvi maj, preokrećući ga u zvaničan “nacionalni dan rada” 1933. godine i potom razblažio n jegove proleterske asocijacije. Možemo, uzgred, da primetimo, da je Prvi maj sada postao opšti praznik rada u EEZ-u.
Prvi maj i slični rituali rada su na pola puta između “političkih” i “društvenih” tradicija. One pripadaju prvima kroz povezanost sa masovnim organizacijama i partijama koje bi mogle – i svakako imale za cilj – da postanu režimi i vlast, a drugima zato što su izvorno izražavale radničku svest o svom postojanju kao posebne klase, koliko god je ovo bilo neodvojivo od organizacija te klase. Dok su u mnogim slučajevima kao što je austrijska socijaldemokratija ili britanski rudari – klasa i organizacija postale neodvojive, ne pretpostavlja se da su one identične. “Pokret” je razvio sopstvene tradicije, koje su delile vode i borbeni članovi, ali ne obavezno i glasači i sledbenici; obrnuto, klasa je mogla da razvije svoje sopstvene “izmišljene tradicije” koje su bile i nezavisne od organizovanih pokreta, i, čak, sumnjive u očima aktivista. Dve od njih, i jedna i druga očigledno produkti našeg doba, zaslužuju kratak osvrt. Prva je pojava – posebno u Britaniji ali možda istovremeno i u drugim zemljama – odevanja kao demonstracije pripadnosti kiasi. Druga je povezana sa masovnim sportovima.
Nije slučajno da je strip koji je blago satirizovao tradicionalnu mušku kulturu radničke klase starih industrijskih zona Britanije (posebno severo-istok) izabrao kao svoj naziv i simbol pokrivalo za glavu koje je stvamo predstavljalo amblem klasne pripadnosti britanskog proletarijata kad ovaj nije bio na poslu : “Endi Kačket”. Slično izjednačavanje klase i kape postojalo je donekle u Francuskoj, i moguće, u nekim delovima Nemačke. U Britaniji, bar ikonografska evidencija navodi na to da se proleteri nisu univerzalno poistovećivali sa kačketom do 1890-ih, ali da je do kraja edvardovskog doba – kao što potvrđuju fotografije masa koje se razilaze sa fudbalskih utakmica ili velikih mitinga – poistovećivanje bilo gotovo potpuno. Uspon proleterske kape čeka svog hroničara. Možemo da pretpostavimo da će ona ili on pronaći vezu između njene istorije i razvoja masovnih sportova, stoga što se ovaj posebni tip pokrivala za glavu prvo pojavio kao deo sportske odeće u gornjim srednjim klasama. Šta god bilo n jegovo poreklo, ono je očigledno postalo karakteristika radničke klase, ne samo zato što bi pripadnici dmgih klasa, ili on i koji su imali aspiracija prema takvom statusu, oklevali da budu pomešani sa proleterima, nego i zato što manuelni radnici nisu marili da izaberu (osim bez sumnje u vrlo formalnim prilikama) da pokrivaju glave na bilo koji drugi od mnogih raspoloživih načina. Kejr Hardijev demonstrativni ulazak u parlament sa kačketom (1892. godine) pokazuje da je u tome prepoznat elemenat klasnog potvrđivanja. Nije nerazumno pretpostaviti da su mase toga b ile svesne. U okvim jednog nedovoljno poznatog načina odevanja, oni su u poslednjim decenijama XIX i prvoj deceniji XX veka prilično b rzo usvojili običaj da nose kačket, kao deo karakterističnog obrasca “kulture radničke klase” koji se tada uobličavao.
Ostaje da se napiše odgovarajuća istorija proleterskog načina odevanja u drugim zemljama. Ovde možemo samo da zabeležimo da su njene političke implikacije bile jasno shvaćene, ako ne pre 1914. godine, onda svakako između dva rata, kao što svedoči ovo sećanje na prvu nacionalsocijalističku (zvaničnu) prvomajsku paradu u Berlinu 1933. godine: Hardijeva sopstvena kapa, slična lovačkoj, predstavlja prelaznu fazu ka moguće univerzalnom, “Endi kačketu”.
“Radnici… su nosili pohabanu, ali čistu odeću i takve mornarske kape kakve su tada bile opšti spoljni znak raspoznavanja njihove klase. Ove kape bile su ukrašene neupadljivim kaišem najčešće od crnog laka, ali često zamenjenim kožnim kaišem sa kopčama. Socijaldemokrate i komunisti nosili su ovaj tip kaiša na svojim kapama, nacionalsocijalisti drugi tip, razdvojen u sredini. Ova sitna razlika odjednom je zapadala za oko. Banalna činjenica da je više radnika nego ikad nosilo na svojim kapama razdvojene kaiševe nosila je fatalnu poruku o izgubljenoj bici”.